मराठी रंगभूमीला मोठा इतिहास आहे. संगीत नाटकापासून सामाजिक भान ठेवणारे, राजकीय अंगाने जाणारे, विनोदाचे वैविध्य दाखवणारे, इतिहासात डोकावून पाहणारे, वास्तवतेचे भान देणारे अशी अनेक नाटके दिग्गज रंगकर्मींच्या लेखणीतून, दिग्दर्शक, अभिनय, नेपथ्यातून वाचकांच्या भेटीस आली आहेत, येत आहेत. नाटकांचे दस्तऐवज ठरणारी स्मरणिका ‘रंगगंध’ने काढली होती. ती आता ‘नाटक : उमल आणि उमज’ या पुस्तकातून जतन करण्यात आली आहे. याचे संपादन डॉ. मुकुंद करंबेळकर यांनी केले आहे.
यामध्ये नाटक सादर होताना संहिता लेखनापासून सादर करायच्या सर्व पैलूंवर नाट्यकलावंतांचे लेख आहेत. रत्नाकर मतकरी यांनी नाटकाच्या जन्माची कथा, चंद्रकांत कुलकर्णी यांनी नाटक उभे कसे करावे, डॉ. गिरीश ओक यांनी नाटकाचे अभिवाचन, तर आनंद अभ्यंकर यांनी नाटक फुलवावे कसे, याबद्दल सांगितले आहे. नाटकातील संगीत, नेपथ्य, नाटक चालवावे कसे, याबरोबरच नाटक बघण्याच्या कलेविषयी यात मार्गदर्शन केले आहे. रंगगंध कलासक्त न्यास ही कला संस्था व राज्य नाट्य स्पर्धेच्या आठवणीही यात आहेत. यातील छोटेखानी लेख माहितीपूर्ण आहेत.
पुस्तक : नाटक : उमल आणि उमज
लेखक : डॉ. मुकुंद करंबेळकर
प्रकाशक : अक्षर मानव प्रकाशन
पाने : ७२
किंमत : १२० रुपये
(हे पुस्तक ‘बुकगंगा डॉट कॉम’वरून घरपोच मागवण्यासाठी खालील लिंकवर क्लिक करा.)